Hoe denk je over zorg en behandeling in de laatste levensfase?
Hoe denk je over zorg en behandeling in de laatste levensfase? Het is een vaak onbesproken onderwerp, maar niet voor verpleegkundig specialist Annemarie Verduijn. Ze brengt het vaak ter sprake bij haar patiënten. “Dat voorkomt niet alleen grote dilemma’s, het geeft ook houvast aan hun naasten.” Als hulpmiddel gebruikt ze het boekje Zo denk ik erover, waarin alle belangrijke keuzes overzichtelijk bij elkaar zijn gebracht. Ze vindt deze wilsverklaring een goed voorbeeld om na te denken over zorg en behandeling in de toekomst.
“Tot hoever ga je door met behandelen? Wat is medisch zinvol en wat niet bij een acute hartstilstand of een onbehandelbare infectie? Door corona zijn we ons hier weer meer bewust van geworden”, vertelt Annemarie Verduijn, verpleegkundig specialist neuro-oncologie in het Isala Oncologisch Centrum. Ze is het vaste aanspreekpunt voor patiënten met een hersentumor en zorgt ervoor dat haar patiënten goed geïnformeerd zijn over hun ziekte en behandeling.
Bij volwassenen met een hersentumor is de meest voorkomende hersentumor een glioblastoom. De levensverwachting na de diagnose is doorgaans een à twee jaar. Het onderwerp keuzes maken rondom zorg en behandeling in de laatste levensfase komt daardoor meestal al snel ter sprake. Annemarie: “Ik vind het belangrijk dat mensen zich hierover kunnen uitspreken.” Ze benadrukt dat keuzes niet voorgoed vaststaan. “Ik zie vaak dat grenzen verschuiven in het ziekteproces. Daardoor kunnen keuzes ook veranderen.”
> Lees ook: In 9 stappen je toekomstige zorg op een rijtje
Mijn wilsverklaring als voorbeeld
Als voorbeeld deelt Annemarie de wilsverklaring Zo denk ik erover uit aan haar patiënten. “Dit notitieboekje biedt een goede kapstok om na te denken over toekomstige zorg en behandeling. Het is heel compleet, veel breder dan alleen de terminale fase, en tegelijkertijd compact en praktisch. Voor zo’n zwaar onderwerp vind ik het ook heel fijn dat het er aantrekkelijk en luchtig uitziet.”
In Zo denk ik erover zijn alle belangrijke keuzes over afscheid, zorg en behandeling in de laatste levensfase overzichtelijk bij elkaar gebracht. Heeft u bijvoorbeeld een contactpersoon aangewezen? Wilt u gereanimeerd worden bij een hartstilstand? En aan de beademing worden gelegd? Dit kunt u desgewenst vastleggen in een zorgverklaring of niet-reanimerenverklaring. Artsen, verpleegkundigen en andere zorgverleners zijn verplicht om zich hieraan te houden. Daarvoor hoeft u niet eerst naar de notaris voor een levenstestament.
Haar patiënten reageren zonder uitzondering positief als Annemarie het notitieboekje uitreikt. “Bij patiënten met een hersentumor leeft namelijk altijd angst en bezorgdheid over de toekomst. Het kan opluchten die zorgen te uiten en aan te geven wat iemand belangrijk vindt voor de laatste levensfase. Als de ziekte vordert, is het mogelijk dat een patiënt op enig moment verwart raakt en dan is hij of zij minder goed in staat om zich uit te drukken.”
> Lees ook: Patiënt&Partner: ‘We zijn bewust heel open over de ziekte’
Zorg en behandeling in de toekomst
Verrassend genoeg blijft wensen kenbaar maken, bij voorbeeld in een wilsverklaring voor zorg en behandeling, binnen een relatie vaak onbesproken. Annemarie: “Ik merk regelmatig dat het voor een patiënt en partner lastig is om het onderwerp samen te bespreken, terwijl het voor allebei heel zinvol is. Zo’n boekje is een mooie aanleiding.”
Bespreek uw wensen en keuzes met de huisarts, dat kan Annemarie niet genoeg onderstrepen. “Meerdere keren zelfs, zodat de huisarts u goed kent en weet wie u bent. Want als in het ziekenhuis geen behandelingen meer mogelijk zijn, is de huisarts degene die de begeleiding overneemt.” Daarom kan ze zich voorstellen dat het boekje ook voor (thuiswonende) senioren heel geschikt is. “Het is mooi als u zelf nog aan kunt geven hoe u denkt over afscheid, zorg en behandeling. Een zorgverlener heeft daar heel veel aan, maar uw eigen sociale kring misschien nog wel meer.”
> Lees ook: Wat is een wilsverklaring en wat heb ik eraan?
Dit artikel is eerder verschenen in KBO-PCOB Magazine
Bestel nu: Wilsverklaring Zo denk ik erover
In mijn wilsverklaring Zo denk ik erover zijn alle belangrijke keuzes voor afscheid, zorg en behandeling in de toekomst overzichtelijk bij elkaar gebracht. In dit boekje kun je drie wilsverklaringen invullen: zorgverklaring, niet-reanimeerverklaring en/of euthanasieverklaring. Dankzij de voorgedrukte antwoordmogelijkheden vergeet je geen belangrijke onderwerpen en kun je aankruisen wat bij je past.
Wilsverklaring Zo denk ik erover is hier verkrijgbaar >>>
