3x dit moet je weten over digitaal nalatenschap
Nu we zoveel online zijn, wordt ons digitale leven steeds belangrijker. Denk alleen al aan alle foto’s en filmpjes die je deelt op Instagram. Aan Netflixen of betalen via een Tikkie. Wat gebeurt er met je wachtwoorden en andere (geheime) gegevens als je overlijdt? Erica Witkamp van het Kenniscentrum Zorginnovatie houdt zich hier al een tijdje mee bezig. Ze zet je graag aan het denken over je digitaal nalatenschap.
“Eigenlijk dekt de term digitaal nalatenschap niet helemaal de lading. Het doet juridisch aan, alsof het iets is dat je bij de notaris regelt. Het onderwerp is echter veel breder. Wat je online doet, maakt immers steeds meer onderdeel uit van wie je bent als mens. Denk bijvoorbeeld aan je persoonlijke voorkeuren op het gebied van films of muziek. Die zeggen steeds meer over jou en wie je bent. Zo bouw je in je leven aan je digitale persoonlijkheid en daar gaan we steeds verder in. Toch zijn er nog maar weinig mensen die hiervoor iets regelen als ze komen te overlijden”, vertelt Erica Witkamp, lector Zorg om Naasten bij het Kenniscentrum Zorginnovatie aan de Hogeschool Rotterdam. Toen ze twee jaar geleden het initiatief nam tot het onderzoeksproject De Dooie Hoek op Lowlands raakte ze geïnteresseerd in het onderwerp digitaal nalatenschap. Ze beantwoordt drie belangrijke vragen over digitaal nalatenschap.
1 Wat is digitaal nalatenschap?
“Digitaal nalatenschap is alles wat van jou achterblijft op internet, bijvoorbeeld via je mobiel of laptop. Daarnaast gaat het ook over de apparatuur zelf en de toegang tot die apparaten”, legt Erica uit. Hieronder vallen veel verschillende zaken, denk bijvoorbeeld aan:
- Foto’s, filmpjes en andere data en gegevens op social media en in de cloud
- Digitale bezittingen zoals websites, maar ook bitcoins, gespaarde punten via apps van kleding- en andere winkels
- E-mail- en socialmedia-accounts zoals Instagram, Facebook, Tiktok of Youtube
- Accounts bij de bank, verzekering, Belastingdienst en andere dienstverlenende organisaties, zoals tijdschriften en kranten die je online leest
- Webshopaccounts, zoals Bol.com of Zalando
- Accounts bij streamingdiensten, zoals Spotify of Netflix
2 Wat is wettelijk geregeld?
“Veel mensen weten niet dat er op dit moment in de wet nog niets is geregeld over je digitale bezittingen, daarover buigt de Tweede Kamer zich momenteel. Je kunt dus eigenlijk alleen zelf je accounts opzeggen, al wordt bij gebrek aan alternatieven gedoogd dat je nabestaanden dit voor je regelen met jouw toegangsgegevens”, aldus Erica.
3 Wat kun je nu al zelf regelen?
“In de kleine lettertjes staat vaak dat als jij er niet meer bent, de provider of het techbedrijf straks eigenaar is van jouw digitale data en spullen. Als je dus niets regelt zijn straks Facebook of Apple de officiële eigenaar van jouw foto’s en filmpjes”, waarschuwt Erica. Toch kun je zelf al het nodige doen:
- Maak een overzicht van je accounts
“Wat we ons niet elke dag realiseren is dat we de meeste abonnementen niet meer schriftelijk of telefonisch kunnen opzeggen, maar alleen nog digitaal. Als je de toegangsgegevens niet goed achterlaat kunnen je nabestaanden dit niet gemakkelijk regelen. Zorg dus op tijd dat je iemand die je vertrouwt een overzicht geeft van al je online gegevens. Welke digitale accounts en bezittingen heb je? Wat zijn de toegangsgegevens, zoals gebruikersnaam en wachtwoorden?“
- Hou jaarlijks een digitale lenteschoonmaak
“We maken zoveel foto’s en filmpjes. Wel een album per dag. Alleen nemen we vaak niet de tijd om te selecteren wat we willen bewaren. Hou elk jaar een digitale lenteschoonmaak. Door je spullen goed te ordenen help je niet alleen jezelf maar ook je dierbaren. Anders is er voor hen geen doorkomen aan na je overlijden.”
- Geef je geheimen in bewaring
“Steeds meer mensen uiten de wens dat hun mobiel wordt afgesloten, zodat niemand er meer bij kan na hun overlijden. Sommige dingen zijn zo persoonlijk dat je ze niet in de openbaarheid wil prijsgeven. Deze persoon kan ervoor zorgen dat je geheimen bewaard blijven door je telefoon na je overlijden te wissen. Je mag je mobiel niet meenemen in het graf of in het crematorium, maar als dit voor jou geldt, kun je iemand aanwijzen die deze wens voor jou vervult.”
Verder lezen:
Digitaal leven na de dood, wil je dat? >>>
WhatsApp, wat deel ik wel/niet in de groep? >>>
Tekst: Annemarie van Bergen
ERICA WITKAMP
Dr. Erica Witkamp werkte als verpleegkundige in de thuiszorg, voordat ze ruim twintig jaar geleden begon in het Erasmus MC. Ze promoveerde er later op de kwaliteit van sterven in het ziekenhuis. Inmiddels begeleidt ze als lector Zorg voor Naasten bij het Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam allerlei onderzoeksprojecten rondom palliatieve zorg en ouderenzorg. Daarnaast is ze senior onderzoeker bij de afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg van het Erasmus MC. In 2019 werd Erica Witkamp verkozen tot docentonderzoeker van het jaar. Met de bijbehorende geldprijs ontwikkelde ze deze filmpjes om je aan het denken te zetten over digitale nalatenschap.
Gezondheidscommunicatiedeskundige Annemarie van Bergen volgt al jaren de ontwikkelingen over beter leven met (ernstige) ziekte. Ze schrijft en publiceert erover en helpt hiermee patiënten en naasten keuzes te maken voor een betere kwaliteit van leven. Annemarie is mede-initatiefnemer van Metzorgleven.nl, contentmanager bij Zezz Media en hoofdredacteur van Pal voor u.
