Voor veel zieke mensen in de laatste levensfase is thuis sterven een wens. Naast waardevol is dit voor partners, kinderen en andere naasten vaak ook intensief. Hulp van een vrijwilliger van VPTZ Nederland (Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg Nederland) kan dan een zinvol steuntje in de rug zijn, weet ook huisarts en adviserend bestuurslid van VPTZ de Biltse kernen, Jolanda Nijboer. Zij bespreekt de mogelijkheden regelmatig in haar praktijk. Juist omdat iemand toelaten in zo’n intieme fase best complex is.
Veel naasten van een palliatief zieke hebben het gevoel dat ze kostbare tijd ‘weggeven’ als ze hulp van een vreemde aanvaarden. Jolanda Nijboer ervaart dit ook regelmatig in haar huisartsenpraktijk. “Dan zegt een naaste: ‘Ja, maar ík moet toch voor mijn zieke partner zorgen? Ik kan mijn partner toch niet in de steek laten?’ Iets wat vaak ook is ingegeven door de huwelijksgelofte ‘we zorgen voor elkaar tot de dood ons scheidt.’ Maar je hoeft zo’n proces natuurlijk niet alleen te dragen. Dat houdt ook bijna niemand vol.” Een andere drempel om hulp van buitenaf te accepteren, ligt vaak bij de zieke zelf. Jolanda: “Er is vaak veel weerstand tegen een vreemde in huis, waarbij de patiënt zijn of haar partner regelmatig overschat en niet ziet hoe zwaar hij of zij het heeft. ‘Mijn partner redt het nog prima’, is een veelgehoorde reactie, waarmee je onbewust druk legt op diegene.”
Lees ook: Joost en Gerda hebben ondersteuning van een VPTZ-vrijwilliger: ‘Het voelt als vriendschap’
Vergelijking met burn-out
Toch gaat Jolanda het gesprek aan. Omdat het ook zoveel kan opleveren. “Ik maak vaak de vergelijking met een burn-out. Je kunt niet altijd aan het werk zijn, het is ook belangrijk om pauze te nemen, een wandeling te maken, de computer uit te zetten. In het geval van een palliatieve ziekte komt tijd voor jezelf nemen als naaste bovendien óók ten goede aan de
momenten die je nog samen hebt. Omdat de mantelzorger tussendoor wat kan opladen en even afstand kan nemen. En extra hulp zorgt er natuurlijk voor dat je niet finaal uitgeput raakt. Wat ook veelvuldig voorkomt, is dat de wereld van een naaste snel kleiner wordt.
‘U kunt dit beter volhouden als u ook goed voor uzelf zorgt’
Zeker als het ziekbed lang duurt. En dat het vervolgens heel moeilijk is om die wereld weer groter te maken na het overlijden. Dat wil je het liefst zoveel mogelijk voorkomen. Daarom is het zo belangrijk om tóch dat wekelijkse uurtje tennis door te laten gaan. Of de boodschappen bij je favoriete kraampjes op de markt. Met hulp van een goed geschoolde
VPTZ-vrijwilliger, die op dit soort momenten bij je dierbare zieke blijft, kan dat.”
Blij met de hulp
Melika Elmesbahi kan dat beamen. Zij kreeg extra hulp van VPTZ tijdens het sterfbed van
haar man, al was ze eerst echt tegen. Melika: ‘‘Ik was gewoon anti, vond het belachelijk dat ik geholpen zou moeten worden. Maar achteraf ben ik zo blij met de hulp die wij van vrijwilliger Frank hebben gekregen.
‘Ik gun iedereen een Frank’
Hij was heel rustig, fijn in de omgang, gaf ons alle ruimte en moedigde mij ook aan om bijvoorbeeld iets gezelligs met mijn dochter te gaan doen als hij er was. Doordat ik zo wat afstand nam, kwam ik er ook achter dat die extra hulp echt nodig was. Ik ging er bijna aan onderdoor, maar dat zag ik niet omdat het zo’n rollercoaster was. Ik heb uiteindelijk ook mijn excuses aangeboden aan Frank, voor mijn weerstand in het begin. Nu zeg ik: ik gun iedereen een Frank.”
Meer informatie
Meer informatie hulp van vrijwilligers van VPTZ vind je hier>>>
Dit is een fragment uit het artikel in Pal voor u-magazine/hulpgids: Palliatieve zorg bij dementie.
De gids is hier verkrijgbaar >>>
Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door VPTZ Nederland.
De geïnterviewden staan niet op de foto.